ایمپلنت دندان یک روش درمانی پیشرفته در دندانپزشکی است که برای جایگزینی دندانهای از دست رفته استفاده میشود. ایمپلنتها معمولاً از جنس تیتانیوم ساخته میشوند و به عنوان ریشههای مصنوعی در استخوان فک قرار میگیرند تا بتوانند تاج دندان مصنوعی را نگه دارند.
مراحل ایمپلنت دندان
- مشاوره و برنامهریزی درمان: ابتدا، دندانپزشک با بیمار مشاوره کرده و ارزیابی کلی از وضعیت دهان و دندانها انجام میدهد. عکسهای رادیوگرافی و اسکنهای سهبعدی ممکن است برای بررسی دقیقتر استفاده شوند.
- جراحی قرار دادن ایمپلنت: در این مرحله، پایه ایمپلنت (معمولاً تیتانیومی) به صورت جراحی در داخل استخوان فک قرار میگیرد. این عمل معمولاً تحت بیحسی موضعی انجام میشود.
- دوره التیام: پس از قرار دادن ایمپلنت، یک دوره زمانی برای التیام و جوش خوردن ایمپلنت با استخوان فک (معروف به فرآیند استئواینتگراسیون) لازم است. این دوره ممکن است چندین ماه طول بکشد.
- قرار دادن اباتمنت: پس از التیام کامل، یک قطعه کوچک به نام اباتمنت به ایمپلنت متصل میشود. اباتمنت نقش پایهای برای تاج دندان مصنوعی را دارد.
- ساخت و نصب تاج دندان: در نهایت، تاج دندان مصنوعی که به صورت سفارشی ساخته شده است، روی اباتمنت قرار میگیرد.
مزایای ایمپلنت دندان
- ظاهر طبیعی: ایمپلنتها به گونهای طراحی میشوند که شباهت زیادی به دندانهای طبیعی دارند و ظاهر زیبایی به دهان میدهند.
- پایداری و استحکام: ایمپلنتها بسیار محکم هستند و میتوانند مانند دندانهای طبیعی به کار گرفته شوند.
- حفظ ساختار استخوان فک: ایمپلنتها به جلوگیری از تحلیل رفتن استخوان فک که به دلیل از دست دادن دندانها رخ میدهد، کمک میکنند.
- طول عمر بالا: با مراقبت مناسب، ایمپلنتها میتوانند برای دههها دوام بیاورند.
مراقبتهای پس از ایمپلنت
- رعایت بهداشت دهان و دندان: مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم.
- مراجعه منظم به دندانپزشک برای چکاپ و تمیز کردن حرفهای.
- اجتناب از عادتهای مضر مانند جویدن ناخن یا استفاده از دندانها برای باز کردن اشیا.
ایمپلنت برای چه کسانی مناسب نیست و ناموفق خواهد بود؟
ایمپلنت دندان یک روش درمانی مؤثر و محبوب برای جایگزینی دندانهای از دست رفته است، اما در برخی موارد ممکن است مناسب نباشد یا احتمال موفقیت کمتری داشته باشد. عواملی که میتوانند موفقیت ایمپلنت دندان را تحت تأثیر قرار دهند عبارتند از:
1. سلامت عمومی ضعیف
افرادی که دارای مشکلات جدی سلامتی مانند بیماریهای قلبی، دیابت کنترلنشده یا سیستم ایمنی ضعیف هستند، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای عفونت و سایر عوارض پس از جراحی قرار بگیرند.
2. سیگار کشیدن
سیگار کشیدن میتواند تأثیر منفی بر فرایند التیام و جوش خوردن ایمپلنت با استخوان فک داشته باشد. افراد سیگاری بیشتر در معرض خطر عدم موفقیت ایمپلنت هستند.
3. بیماریهای لثه (پریودنتال)
افرادی که به بیماریهای لثه مبتلا هستند، قبل از دریافت ایمپلنت باید درمان کامل و مؤثر برای این بیماریها داشته باشند. التهاب و عفونت لثهها میتواند از جوش خوردن ایمپلنت با استخوان جلوگیری کند.
4. کیفیت و کمیت استخوان فک
برای قرار دادن موفق ایمپلنت، وجود مقدار کافی استخوان سالم در فک ضروری است. افرادی که دچار تحلیل استخوان فک شدهاند ممکن است به جراحیهای اضافی مانند پیوند استخوان نیاز داشته باشند.
5. عادات مخرب
عادات مخربی مانند دندان قروچه (براکسیزم) میتواند فشار بیش از حدی به ایمپلنتها وارد کرده و باعث شکست آنها شود.
6. داروهای خاص
برخی داروها، به ویژه داروهایی که بر تراکم استخوان تأثیر میگذارند (مانند بیسفسفوناتها)، ممکن است خطرات جراحی ایمپلنت را افزایش دهند.
7. بیماریهای مزمن کنترلنشده
بیماریهایی مانند دیابت که به خوبی کنترل نشدهاند میتوانند توانایی بدن در بهبودی پس از جراحی را کاهش دهند و خطر عدم موفقیت ایمپلنت را افزایش دهند.
راههای کاهش ریسک و افزایش موفقیت ایمپلنت
- ارزیابی کامل پزشکی: پیش از جراحی، یک ارزیابی کامل پزشکی توسط دندانپزشک و پزشک متخصص ضروری است.
- بهبود عادات بهداشتی: ترک سیگار، بهبود بهداشت دهان و دندان و کنترل بیماریهای مزمن میتواند به موفقیت ایمپلنت کمک کند.
- مراقبتهای پس از جراحی: پیروی دقیق از دستورالعملهای پس از جراحی دندانپزشک و انجام معاینات منظم میتواند به بهبود نتایج کمک کند.
مراحل مراقبت و انجام ایمپلنت دندان
مراحل مراقبت و انجام ایمپلنت دندان شامل چندین مرحله از برنامهریزی و مشاوره اولیه تا مراقبتهای پس از جراحی است. در زیر به تفصیل این مراحل توضیح داده شده است:
مراحل انجام ایمپلنت دندان
- مشاوره و ارزیابی اولیه
- معاینه بالینی: دندانپزشک وضعیت دهان و دندانهای بیمار را بررسی میکند.
- تصویربرداری: عکسبرداری رادیوگرافی و گاهی سیتیاسکن برای ارزیابی کیفیت و کمیت استخوان فک انجام میشود.
- برنامهریزی درمان: بر اساس نتایج معاینات و تصویربرداری، دندانپزشک برنامه درمانی دقیقی را برای بیمار تنظیم میکند.
- جراحی قرار دادن ایمپلنت
- بیحسی: ناحیه جراحی تحت بیحسی موضعی قرار میگیرد.
- برش لثه: برشی در لثه ایجاد میشود تا به استخوان فک دسترسی پیدا کند.
- دریل کردن استخوان: حفرهای در استخوان فک ایجاد میشود.
- قرار دادن ایمپلنت: پایه ایمپلنت تیتانیومی در حفره استخوانی قرار داده میشود.
- بخیه زدن لثه: لثهها بخیه زده میشوند تا ناحیه جراحی بهبود یابد.
- دوره التیام و جوش خوردن ایمپلنت با استخوان
- استئواینتگراسیون: طی چند ماه (معمولاً 3 تا 6 ماه)، ایمپلنت با استخوان فک جوش میخورد. در این مدت، ایمپلنت به بخشی از استخوان فک تبدیل میشود.
- قرار دادن اباتمنت
- جراحی کوچک دوم (در صورت لزوم): پس از التیام، ممکن است نیاز به جراحی کوچکی برای آشکار کردن سر ایمپلنت باشد.
- قرار دادن اباتمنت: اباتمنت به ایمپلنت متصل میشود که نقش پایهای برای تاج دندان مصنوعی را دارد.
- ساخت و نصب تاج دندان
- قالبگیری: از دهان بیمار قالبگیری میشود تا تاج دندان مصنوعی به صورت دقیق ساخته شود.
- نصب تاج: تاج دندان مصنوعی روی اباتمنت نصب میشود. این تاج به صورت سفارشی ساخته شده و با رنگ و شکل دندانهای طبیعی تطبیق داده میشود.
مراقبتهای پس از ایمپلنت دندان
- بهداشت دهان و دندان
- مسواک زدن منظم: حداقل دو بار در روز مسواک بزنید.
- استفاده از نخ دندان: نخ دندان کشیدن روزانه به جلوگیری از تجمع پلاک کمک میکند.
- دهانشویه: استفاده از دهانشویه ضدعفونیکننده برای کاهش باکتریها و جلوگیری از عفونت.
- پرهیز از فشار زیاد
- اجتناب از غذاهای سفت: در هفتههای ابتدایی پس از جراحی از جویدن غذاهای سفت خودداری کنید.
- عدم استفاده از دندان به عنوان ابزار: برای باز کردن اشیا یا جویدن ناخن از دندان استفاده نکنید.
- مراجعه منظم به دندانپزشک
- معاینات دورهای: به طور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا وضعیت ایمپلنت و سلامت دهان و دندانهایتان بررسی شود.
- تمیزکاری حرفهای: تمیزکاری حرفهای دندانها توسط دندانپزشک برای حفظ بهداشت دهان و دندان و جلوگیری از مشکلات احتمالی.
نکات مهم
- پیروی از دستورالعملهای دندانپزشک: دستورالعملهای خاص دندانپزشک خود را به دقت دنبال کنید.
- گزارش هر گونه مشکل یا درد غیرعادی: در صورت مشاهده هر گونه مشکل یا درد غیرعادی، سریعاً با دندانپزشک خود تماس بگیرید.
فرآیند عمل جراحی ایمپلنت دندان
عمل جراحی ایمپلنت دندان یک فرآیند چند مرحلهای است که به دقت و توجه ویژه نیاز دارد. در زیر به تفصیل مراحل این فرآیند توضیح داده شده است:
1. آمادگی قبل از جراحی
- مشاوره و ارزیابی: دندانپزشک یا جراح دهان و فک و صورت وضعیت دهان و دندانها را بررسی کرده و عکسهای رادیوگرافی و سیتیاسکن را برای ارزیابی کیفیت و کمیت استخوان فک انجام میدهد.
- برنامهریزی درمان: بر اساس نتایج ارزیابیها، برنامهریزی دقیقی برای جراحی انجام میشود که شامل تعداد ایمپلنتها، محل قرارگیری آنها و نوع ایمپلنت میباشد.
2. جراحی مرحله اول: قرار دادن ایمپلنت
- بیحسی موضعی یا عمومی: برای اطمینان از راحتی بیمار، ناحیه جراحی تحت بیحسی موضعی قرار میگیرد. در موارد خاص، بیهوشی عمومی نیز ممکن است استفاده شود.
- ایجاد برش در لثه: جراح برشی در لثه ایجاد میکند تا به استخوان فک دسترسی پیدا کند.
- دریل کردن استخوان: حفرهای کوچک در استخوان فک با استفاده از ابزار مخصوص ایجاد میشود تا پایه ایمپلنت در آن قرار گیرد.
- قرار دادن ایمپلنت: پایه تیتانیومی ایمپلنت به دقت در حفره استخوانی قرار داده میشود.
- بستن برش: لثهها با استفاده از بخیه بسته میشوند تا ناحیه جراحی بهبود یابد.
3. دوره التیام و استئواینتگراسیون
- التیام اولیه: در هفتههای اول پس از جراحی، لثهها بهبود مییابند.
- استئواینتگراسیون: در طول چند ماه (معمولاً 3 تا 6 ماه)، ایمپلنت با استخوان فک جوش میخورد و به بخشی از استخوان تبدیل میشود. این فرآیند به تثبیت ایمپلنت کمک میکند.
4. جراحی مرحله دوم (در صورت لزوم)
- آشکار کردن ایمپلنت: در برخی موارد، یک جراحی کوچک برای آشکار کردن سر ایمپلنت انجام میشود. این مرحله شامل ایجاد برشی کوچک در لثه و قرار دادن اباتمنت (قطعه اتصالدهنده) است.
- قرار دادن اباتمنت: اباتمنت به ایمپلنت متصل میشود و نقش پایهای برای تاج دندان مصنوعی را دارد.
5. ساخت و نصب تاج دندان
- قالبگیری: از دهان بیمار قالبگیری میشود تا تاج دندان مصنوعی به دقت و به صورت سفارشی ساخته شود.
- آزمایش و تنظیم: پس از ساخت تاج، آن را در دهان بیمار قرار داده و هرگونه تنظیم لازم برای اطمینان از تطابق صحیح و راحتی انجام میشود.
- نصب نهایی تاج: تاج دندان مصنوعی به صورت دائمی به اباتمنت متصل میشود.
مراقبتهای پس از جراحی
- مراقبت از لثه و ایمپلنت: رعایت بهداشت دهان و دندان، استفاده از مسواک و نخ دندان و اجتناب از فشار زیاد روی ایمپلنت.
- اجتناب از غذاهای سفت و تحریککننده: در هفتههای ابتدایی پس از جراحی از مصرف غذاهای سفت و تحریککننده خودداری کنید.
- پیروی از دستورالعملهای دندانپزشک: تمامی دستورالعملهای دندانپزشک را به دقت دنبال کنید.
- مراجعه منظم به دندانپزشک: برای معاینات دورهای و تمیزکاری حرفهای به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
این مراحل به دقت انجام میشوند تا اطمینان حاصل شود که ایمپلنت دندانی به درستی جایگزین شده و به خوبی در استخوان فک جا میگیرد. رعایت نکات مراقبتی پس از جراحی نیز به موفقیت بلندمدت ایمپلنت کمک میکند.
2021 A to Z in Implant Dentistry – (ONLINE RESIDENCY PROGRAM) Sascha A. Jovanivic
مجموعه فیلم آموزشی
A to Z in Implant Dentistry 2021
شامل موارد :
_اصول و پروتکل های بالینی در دندانپزشکی ایمپلنت
_پروتکل های اساسی پروتز
_کاشت ایمپلنت ایده آل و محدودیت های پروتز
_بازسازی استخوان سه بعدی
_فیلم بالینی راهنمای گام به گام رادیوگرافی و جراحی ساخت آتل
و ….