جراحی غده پاروتید یا غدد بزاقی یک فرآیند جراحی است که برای برطرف کردن مشکلاتی در غده پاروتید (غدههای بزاقی بزرگتر) یا غدههای بزاقی (مانند غدد سلیولر و زیرزبانی) انجام میشود. این غدهها مسئول تولید و ترشح بزاق برای یلتخوردن غذا هستند.
علتهایی مانند وجود تومورهای خوش خیم یا خوش خیم ناشناخته، سنگهای پاروتید، عفونتها یا ترشحات غیر طبیعی میتواند جراحی را لازم کند. این فرآیند ممکن است به دلایل زیر انجام شود:
- تومورهای پاروتید: شامل تومورهای خوش خیم و خطرناک میشود. جراحی غده پاروتید ممکن است به عنوان تشخیص نهایی و درمان برای این تومورها انجام شود.
- سنگهای پاروتید: بعضی افراد ممکن است سنگهای کوچک در غده پاروتید داشته باشند که میتواند به علت درد و التهاب، جراحی را لازم کند.
- عفونتهای مزمن: برخی افراد ممکن است به علت عفونتهای مزمن در غده پاروتید به جراحی نیاز داشته باشند.
- انسداد کانالهای بزاقی: اگر کانالهای بزاقی بسته شوند، این ممکن است به جراحی برای باز کردن این کانالها منجر شود.
جراحی غده پاروتید یا غدد بزاقی معمولاً به دلیل مشکلاتی مانند تومورها، التهابات یا عفونتهای مزمن انجام میشود. پس از انجام جراحی، ارزیابیهای بیشتری ممکن است نیاز باشد و درمانهای دنبالهدار نیز ممکن است مطرح شود، از جمله درمان تابش یا شیمی درمانی در صورت وجود تومورات خطرناک.
پاروتیدکتومی سطحی
پاروتیدکتومی سطحی یک نوع جراحی است که برای برداشتن بخشی از غده پاروتید (غدههای بزاقی بزرگتر) انجام میشود. این جراحی معمولاً برای برداشتن تومورهای خوش خیم یا زخمهای پاروتید که در لایه بیرونی یا سطحی غده واقع شدهاند، انجام میشود.
هدف اصلی از پاروتیدکتومی سطحی، حفظ بخشهای سالم از غده پاروتید است. در این جراحی، پزشک ممکن است بخشی از غده پاروتید که دارای تومور یا مشکل دیگر است، بردارد. این کار به حفظ عملکرد بقیه غده پاروتید و جلوگیری از عوارض مرتبط با کامل برداشتن آن کمک میکند.
پاروتیدکتومی سطحی معمولاً به صورت جراحی باز (با برشهای بزرگتر) یا جراحی بینی (با برشهای کوچکتر و استفاده از تکنیکهای لاپاروسکوپی) انجام میشود. پس از این جراحی، بیمار ممکن است نیاز به مراقبتهای خاصی داشته باشد و باید دستورات پزشک را دقیقاً دنبال کند تا بهبودی بهتری داشته باشد.
پاروتیدکتومی کامل
پاروتیدکتومی کامل یک نوع جراحی است که در آن غده پاروتید بهطور کامل برداشته میشود. این جراحی معمولاً در مواردی که وجود تومورهای خطرناک یا زخمهای بدخیم در غده پاروتید تشخیص داده شده باشد، انجام میشود. هدف اصلی از پاروتیدکتومی کامل حذف کامل تومور یا مشکل موجود در غده پاروتید و جلوگیری از گسترش آن به مناطق دیگر از بدن است.
در پاروتیدکتومی کامل، غده پاروتید به همراه با بافتهای اطراف آن، از جمله بافت عصبی و بافتهای لنفاوی، برداشته میشود. این جراحی ممکن است از طریق برشهای باز (با دسترسی مستقیم به غده) یا از طریق روشهای مینیمالیتیک (لاپاروسکوپی یا روباتیک) انجام شود، به ویژه اگر تومور به منطقههای دیگری از غده پاروتید گسترش یافته باشد.
پس از انجام پاروتیدکتومی کامل، بیمار نیاز به مراقبتهای ویژه دارد. اگر غده پاروتید دوطرفه (در هر دو طرف چهره) برداشته شده باشد، بیمار ممکن است به درمانهای جایگزین مانند درمان با هورمون یا تابش تحتاج داشته باشد. همچنین، مشکلاتی مانند خشکی دهان، مشکلات گوارشی یا تحلیل خواب ممکن است پس از این جراحی رخ دهد که نیاز به درمان خاص دارد.
از آنجایی که پاروتیدکتومی کامل باعث از دست رفتن غده پاروتید و بافتهای اطراف آن میشود، پزشکان سعی میکنند قبل از جراحی بهینهسازیهای لازم را انجام دهند تا عوارض بعدی کاهش یابد و کیفیت زندگی بیمار حفظ شود.
جراحی غدد پاروتید یا غدد بزاقی و آمادگی های قبل آن
جراحی غدد پاروتید یا غدد بزاقی یک فرآیند جراحی مهم است که نیازمند آمادگی و مراقبتهای خاصی قبل از عمل است. آمادگی مناسب قبل از جراحی میتواند به بهبود عملیات و بهبود سریعتر بیمار کمک کند. در ادامه، چند آمادگی مهم قبل از جراحی غدد پاروتید یا غدد بزاقی را بررسی خواهیم کرد:
۱. مشاوره با پزشک: قبل از جراحی، مهم است که با پزشک خود مشاوره کنید. پزشک شما باید جزئیات عملیات را با شما به اشتراک بگذارد، احتیاطهای لازم را توضیح دهد و به شما راهنمایی کند که چگونه برای عمل آماده شوید.
۲. آزمایشهای پیش جراحی: قبل از جراحی، پزشک شما ممکن است آزمایشهای خونی و تصویربرداری مانند سونوگرافی یا اسکن CT/MRI از غده پاروتید تهیه کند تا وضعیت دقیق غده را بررسی کند.
۳. مدیریت دارویی: اگر شما داروهای خاصی مصرف میکنید، باید با پزشک خود در مورد توقف یا تغییر موارد مرتبط با عمل جراحی صحبت کنید.
۴. خوردن و نوشیدن: در روز عمل، ممکن است نیاز باشد که از مصرف غذا و نوشیدن در مدت معینی قبل از جراحی پرهیز کنید. این موارد بستگی به راهنمایی پزشک و نوع جراحی دارد.
۵. برنامهریزی برای بازیابی: پس از جراحی، نیاز به مراقبت و بازیابی مناسب دارید. برنامهریزی قبلی برای بازگشت به خانه، مراقبتهای پس از جراحی و دوره بازگشت به فعالیتهای روزمره از اهمیت بالایی برخوردار است.
۶. استعدادهای خانوادگی: اگر قبلاً تاریخچه خانوادگی نقاط ضعف یا مشکلات پزشکی داشتید، این مورد باید با پزشک مورد مشاوره قرار بگیرد.
از آنجایی که هر فرد و شرایط پزشکی متفاوتی دارد، بهتر است همیشه راهنماییهای دقیق پزشک را دنبال کنید. او میتواند شما را در مورد آمادگیهای دقیق قبل از جراحی و نکات مهمی که باید رعایت کنید، راهنمایی کند.
جراحی غدد پاروتید یا غدد بزاقی و اثرات جانبی آن
جراحی غدد پاروتید یا غدد بزاقی ممکن است با برخی اثرات جانبی همراه باشد که میتوانند بر اساس نوع جراحی و وضعیت بالینی فرد متفاوت باشند. در ادامه، به برخی از اثرات جانبی معمول این نوع جراحی اشاره میکنم:
۱. خوابیدگی و خستگی: پس از جراحی، احتمالاً احساس خوابیدگی و خستگی زیادی خواهید داشت. این اثر جانبی معمول است و ممکن است برای چند هفته پس از عمل ادامه داشته باشد.
۲. درد و تورم: پس از جراحی، درد و تورم در منطقه عمل معمول است. این امور با داروهای تسکین دهنده و استراحت مدیریت میشوند و به تدریج کاهش مییابند.
۳. مشکلات گوارشی: بعضی از افراد ممکن است بعد از جراحی مشکلاتی مانند سوء هاضمه، اسهال یا یبوست داشته باشند که معمولاً موقت و قابل مدیریت هستند.
۴. تغییر در تولید بزاق: اگاه باشید که جراحی در این منطقه ممکن است به تغییر در تولید بزاق منجر شود. این مسئله ممکن است برای شما مشکلاتی مانند خشکی دهان به دنبال داشته باشد.
۵. آسیب به عصبها: در موارد نادر، جراحی ممکن است منجر به آسیب عصبی محلی شود که ممکن است تا مدتی به تحلیل حس یا حرکت در ناحیه مربوطه منجر شود.
۶. عوارض جراحی: همچنین، جراحی غدد پاروتید ممکن است با عوارض جانبی نادرتری همراه باشد مانند خونریزی، عفونت، یا تحریک علائم فیبرومیالژی (یک بیماری عضلانی-اسکلتی) در منطقه عمل.
همچنین، برای هر فرد ممکن است شرایط و واکنشهای متفاوتی پس از جراحی را تجربه کند. بهتر است با پزشک خود در مورد احتمالات و اثرات جانبی مرتبط با جراحی گفتگو کرده و راهنماییهای لازم را دریافت کنید.
جراحی غدد پاروتید یا غدد بزاقی و مدت زمان بهبودی آن
مدت زمان بهبودی پس از جراحی غدد پاروتید یا غدد بزاقی ممکن است بر اساس نوع جراحی، اندازه و نوع مشکل غده، و وضعیت عمومی بیمار متفاوت باشد. در ادامه، به عواملی که میتوانند بر مدت زمان بهبودی تأثیر بگذارند و تخمینی از مدت زمان بازگشت به فعالیتهای روزمره پس از جراحی اشاره خواهم کرد:
۱. نوع جراحی: نوع جراحی (آیا جراحی باز یا جراحی لاپاروسکوپیک است؟) میتواند بر مدت زمان بهبودی تأثیر بگذارد. جراحی باز ممکن است نیاز به زمان بیشتری برای بهبودی داشته باشد، در حالی که جراحی لاپاروسکوپیک معمولاً با زمان بهبودی کوتاهتری همراه است.
۲. اندازه و نوع مشکل غده: اگر مشکل غده پاروتید یا بزاقی خطرناکتر یا بزرگتر باشد، ممکن است زمان بهبودی بیشتری نیاز باشد. همچنین، وجود تومورهای خوش خیم یا خطرناک میتواند تأثیرگذار باشد.
۳. وضعیت عمومی بیمار: وضعیت عمومی بیمار، از جمله سن، سلامت عمومی، و میزان استقامت فیزیکی، نقش مهمی در مدت زمان بهبودی دارد. افراد جوانتر و با سلامت بهتر معمولاً زمان کوتاهتری برای بهبودی نیاز دارند.
۴. عوارض جانبی: وجود عوارض جانبی پس از جراحی ممکن است زمان بهبودی را تأثیر بدهد. برای مثال، اگر درد پس از جراحی شدید باشد یا عوارضی مانند عفونت رخ دهد، ممکن است زمان لازم برای بهبودی بیشتر شود.
معمولاً بیشتر بیماران پس از جراحی غدد پاروتید یا بزاقی در عرض چند هفته بهبود مییابند. اما برای بهبودی کامل و بازگشت به فعالیتهای روزمره، ممکن است چند هفته یا حتی ماهها طول بکشد. اهمیت دنبال کردن راهنماییهای پزشک بعد از جراحی و انجام تمرینات فیزیکی و تغذیه مناسب پس از جراحی نیز نباید اغماض شود تا بهبودی بهتری را تجربه کنید.
آیا جراحی غدد پاروتید یا غدد بزاقی خطری هم دارد؟
همانطور که در هر نوع جراحی دیگری، جراحی غدد پاروتید یا بزاقی نیز با خطرات و عوارض ممکنی همراه است، اگرچه این خطرات در بیشتر موارد نادر و در دستههای خطر بالا اتفاق میافتند. برخی از خطرات و عوارض ممکن از جمله موارد زیر میباشد:
۱. خطرات عمومی جراحی: همانند هر عمل جراحی دیگر، خطراتی نظیر عفونت، خونریزی، ترومبوز عمیق و اختلالات تحتانی ممکن است وجود داشته باشد. با این حال، با استفاده از تکنیکهای جراحی مدرن و مراقبتهای استاندارد، این خطرات به حداقل ممکن میرسد.
۲. آسیب به عصبها: غده پاروتید نزدیک به عصبهای حسی و حرکتی صورت و گوش است. در جراحی غده پاروتید، وقوع آسیب به این عصبها احتمالی است که ممکن است به مشکلاتی مانند ضعف یا تحلیل در حس یا حرکت در ناحیه صورت منتهی شود.
۳. تغییر در تولید بزاق: جراحی غده بزاقی میتواند منجر به تغییر در تولید بزاق شود که ممکن است به خشکی دهان یا مشکلات دیگر مانند عفونتهای دهانی منجر شود.
۴. عوارض تغذیهای: پس از جراحی غدد پاروتید، بخصوص در صورت برداشتن غده پاروتید هر دو طرفه، ممکن است تولید بزاق کافی کاهش یابد که میتواند به مشکلات تغذیهای مانند خشکی دهان و مشکلات در بلعیدن منجر شود.
برای کاهش خطرات و عوارض جانبی پس از جراحی، مهم است که با پزشک خود درباره مواردی که باید پس از عمل انجام دهید، صحبت کنید و راهنماییهای او را به دقت دنبال کنید. همچنین، پزشک شما میتواند شما را در مورد علائمی که باید پس از جراحی به آنها توجه داشته باشید، آگاه سازد تا در صورت نیاز به مراقبت دقیقتر و سریعتر واکنش نشان دهید.